MALARSTWO KATAKUMBOWE

III i IV wiek - głównie w Rzymie.

dekoracja płaskorzeźbiona sarkofagów- imperium romanum

katakumby: podziemne cmentarze, kopane w tufie wulkanicznym (tuf wulkaniczny ma takie właściwości, że najpierw jest miękki, a potem zmienia się w twardą skałę)

Początkowa nad ziemią pomieszczenia ze schodami, domy spokań, mauzolea.

IVw- bazyliki /kamero/
loculi- nisze w murach katakumb przesłonięte płytami. na tych płytach imię zmarłego, czasem symbole religijne. Czasem uzywali szkła złoconego przy portretowych ujęciach, symbolach, one były wmurowywane w te płytki.
 loculi


W katakumbach oświetlano sobie droge za pomocą lampek oliwnycj- były gliniane z emblematami.

Cubiculum- komora grobowa w katakumbach cubiculum


lucenarium- komora na przecięciu korytarzy, z otworem w górze (światło, powietrze, również przez nie odprowdzano materiały przy kopaniu)

fosores- ludzie którzy budowali katakumby.



Okres przedkonstantyński  IIIw

pasowy układ dekoracji, wydzielony przez pasy najczęściej zielone i czerwone

jakie sceny:
-mitologia
hades-bóstwa podziemne
szczęśliwe życie po śmierci- pejzaże bukoliczne.
czykl zycia- 4 pory roku.
-tematy pogańskie

Via Latina w Rzymie. Perakles wyprowadza Alcestis , a zaraz obok czysto chrześcijańskie dekoracje.



W II-gim wieku zderzenie:
inetlektualisci chcieli aby sztuka była nieprzedstawiajaca. Natomiast prości ludzie byli przyzwyczajeni do pogańskiego obrazowania.       Plebs wygrał i mamy przedstwaiajace przedstawienia.

sztuka nieprzedstwaiajaca:
np. kotwica-wiara
ryba-Chrystus
ryba to litery "Jezus Chrystus Boga syn Zbawiciel"

nazwa katakumby wzięła się od nazy doliny w Rzymie Ab Akatumbas


IIIw.- tematyka malowideł:
1) z tardycji antycznej
nadawano nowa terść
np. Chrystus- Helios
dobry pasterz (humanitas) Moschoforos 
orant- poborznosc

nowe znaczenie równierz dla:
filozof
scena nauczania
uczta, rybak, pejzaż bukoliczny - raj

2) nowe tematy: ilustrują pismo świete, sakramenty.
eucharystia, chrzest, zbawienie, zmartwychwstanie.
Daniel wsród lwów, Noe w arce, wskrzeszenie Łazarza, Chrzest Chrystura.

orant- w sztuce pogańskiej.  W chrześcijańskiej- osoba zmarła przedstawiana jako pobożna, osoba modląca się, oddająca dzieńkczynienie, świeci.
 orant


filozof- nauczyciel nowej wiary
scena nauczania- grupa 7 filozofów- nowe znaczenie- chrystus i apostołowie. ---- z czasem to przekształcono w ostatnią wieczerze
rybak z pejzazu bukolicznego- łowca dusz.
uczta- nowe znaczenienp. cena funebris- kilka dni po pogrzebie uczta niedaleko grobu lub w domu. również na grobach agapy aby sie bratać.
Cena Funebris- przekształcona w eucharystie.
Fossor przy pracy.

Trylogia Jonasza:
1) połkniecie przez rybe
2)wyplucie przez rybe
3)odpoczynek pod pergolą
 Jonasz przyrównany do Chrystusa- trzy dni w rybie, a jezus trzy dni w piekle.
Wskrzeszenie Łazarza: Chrystus stoi przed kapicą a w dzwiach mumia--- to równiez zamartwychwstanie.
Noe w arce- ocalenie przez Boga
persowie którzy odmówili złozenie hołdu.
Ofiara Abrahama, ofiarowanie Izzaaka.

Chrzest chrystusa:
typy chrztu: woda-chrzest. samarytanka u stadni. wydobycie wody ze skały. uzdrowienie slepca przez śline.  (wszedzie gdzie woda odwołanie do chrztu)

cud Mojrzesza z woda

 św. Piotr wydobywa wode ze skały- wtedy będący z nim rzymianie nawracaja sie - z apokryfów. To było propagandowe, gdzyż św. Piotr był przed nawróceniem bardzo wpływowy w Rzymie.

Forma malowideł z IIIw:
poczatkowo iluzjonizm z którego szybko się wycofano
istotna treść nie forma
brak perspektywy
skrótowe obrazowanie- brak narracyjnosci
 przykłady:
a) Cubiculum Dobrego pasterza- Cmentarz Domityli w Rzymie    IIIw   dobry pasterz